با انواع چای آشنا شوید

امروزه چای در سبک زندگی ایرانی بیش‌تر جا خوش کرده است و در مهمانی‌ها رکن اصلی پذیرایی است. بسیاری از ایرانی‌ها روز خود را با نوشیدن یک لیوان چای آغاز می‌کنند و در میانه روز هم برای ایجاد یک وقفه در کار و خستگی درکردن، چای را انتخاب می‌کنند. پس بهتر است مطالبی را در رابطه با چای سیاه،  نوشیدنی محبوب ایرانیان و انواع دیگر چای ها باهم بخوانیم:

چای یک نوشیدنی قدیمی است که از برگ‌های گیاهی همیشه سبز گرمسیری به نام Camellia sinsis تهیه می‌شود.  برگهای چای پس از چیدن مانند سیبی که در معرض هوا قرار میگیرد تغییر رنگ میدهد، خیلی سریع پژمرده شــده و اکسیده میگردند. علت آن تخمیر آنزیمی است که باعث تجزیه کلروفیل و آزاد شدن تانین برگهای چای می گــردد. چای به 4 دسته اصلی و دسته های دیگر تقسیم می شوند دسته های اصلی عبارتند از چای سفید، چای سبز، چای اولانگ و چای سیاه که در واقـــع رونــد اکسیـداسیــون در هــر گــروه در مـــرحــله خاصی با خارج ساختن آب برگها توسط حرارت دادن متوقف میگردد.

طبق مطالعات تاریخی در رابطه با چای، این گیاه محبوب در مناطق جنوب‌غربی چین، تبت و شمال هند برای اولین بار کشف شده است. زمانی که تجار چینی در سرار این مناطق سفر می‌کردند و با مردمی مواجه می‌شدند که برگ چای را برای خواص درمانی می‌جویدند. و بعدها در دیگر نقاط جهان هم شناخته شده است.

چای در انواع رنگ‌ها و حالت‌ها وجود دارد، علت اصلی تفاوت رنگ انواع چای، در میزان اکسیداسیون آن‌ها است. اکسیداسیون چای پس از جدا شدن برگ آن از ساقه‌ آغاز می‌شود و میزان آن بستگی به نوع فرآوری به عمل‌ آمده در مورد برگ چای دارد. 

چای سفید (White Tea)

این چای از شکوفه‌های سفیدی به دست می‌آید که در فصل بهار می‌رویند به عبارتی چای سفید از گلبرگ های تازه گیاه چای تولید می شود.  و درواقع خود شکوفه‌ها سفیدرنگ هستند و چای آن زرد کمرنگ است. دقیقا کمی قبل از اینکه شکوفه‌ها باز شوند برای تهیه چای سفید چیده می‌شوند. درواقع چای سیاه و سفید هردو از یک گیاه درست می‌شوند اما روش‌های تهیه آنها متفاوت است و موجب می‌شود رنگ و طعم متفاوتی داشته باشند. چای سفید نسبت به چای سیاه کمتر فرآوری می‌شود و به همین دلیل میزان آنتی‌اکسیدان بیش‌تری دارد. چای سفید از لحاظ خواص به چای سبز شباهت دارد و از بیماری‌های قلبی و انواع سرطان پیش‌گیری می‌کند و با از بین بردن باکتری‌ها به بهبود سلامت دندان کمک می‌کند. چای سفید در نور طبیعی آفتاب خشک شده و اکسیده نمی‌شوند. کم‌ترین میزان کافئین در چای سفید موجود است و مهم‌ترین مرکز کشت چای سفید در جهان، در استان «فوجیان» چین قرار دارد.

چای زرد (Yellow Tea)

چای زرد یک نوع چای کم‌تر شناخته‌شده و نسبت به برخی از انواع دیگر تا حدودی گرانقیمت تر است. مراحل فرآوری برگ چای زرد شبیه به مراحل فرآوری برگ چای سیاه است با این تفاوت که پوشش دادن برگ‌های چای توسط قرار دادن آن‌ها در نوعی بسته‌بندی‌های خاص و گاهی همراه با بخار دادن، یکی از مراحل اضافی فرآوری این نوع از چای است. در حقیقت، عمل اکسیداسیون در این چای، بسیار آهسته‌تر صورت می‌گیرد و در نتیجه چای زرد دارای طعمی ملایم‌تر از چای سبز می‌شود. 

چای سبز (Green Tea)

برای تهیه چای سبز، پس از چیدن برگ‌های چای، آن را در معرض بخار قرار می دهند تا پیش از خشک شدن، آنزیم های پلی فنول و... آن غیرفعال شود. در این فرآورده، مقدار پلی فنول ها (مهمترین آنتی اکسیدان موجود در برگ سبز چای) بیش از چای سیاه بوده و خواص درمانی آن نیز بیشتر است.رنگ آن سبز تیره و طعم آن نسبت به چای سیاه نافذتر است. چای سبز، کافئین کمی دارد و ایجاد عصبانیت یا بی خوابی نمی‌کند، تصفیه‌ کننده و مفرح است. این نوع چای بسیار سالم است و از بسیاری از بیماری‌های مربوط به قلب مانند فشار خون بالا پیشگیری می‌کند. چای سبز به فعالیت مغز کمک کرده و از بروز آلزایمر پیشگیری می‌کند. هم‌چنین برای بیماران دیابتی مفید است و به ثبات قند خون کمک می‌کند. چای سبز به خاطر داشتن ماده‌ای به اسم کاتچین، خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد و از بروز سرطان جلوگیری می‌کند و به کشتن باکتری‌ها باعث سلامت دندان و کاهش ابتلا به عفونت می‌شود. این چای با بالابردن متابولیسم در زمانی کوتاه، به کاهش وزن و از بین بردن چربی به خصوص در ناحیه شکم کمک می‌کند.

چای اُلانگ (Oolong)

چای اوولانگ نیز به وسیله اکسیداسیون ناقص برگ های چای به عنوان بخشی از فرایند حد واسط تهیه چای سیاه و سبز تولید می شود.این چای، یک نوع چای نیمه اکسیده شده است که براقی و شادابی چای سبز و خصوصیات فیزیکی و درهمیِ چای سیاه را دارد و از لحاظ طبقه‌بندی، بین چای سیاه و چای سبز قرار می‌گیرد. میزان کافئین آن متوسط بوده و بین میزان کافئین چای سبز و چای سیاه است. مهم‌ترین مرکز کشت و فراوری انواع شگفت‌انگیز چای‌ اُلانگ، کشور تایوان و چین است.

چای سیاه (Black Tea)

پرمصرف ترین گونه چای در سراسر دنیا و نزد مردم جهان چای سیاه است که به چای تخمیر شده معروف است.این نوع چای، به‌طور کامل اکسیده شده است و رنگ آن مایل به قرمز تا مایل به قهوه‌ای و قهوه‌ای تیره است. چای سیاه، بیشترین نوع چای مصرفی در غرب و نقاطی از شرق جهان به شمار می‌رود. این نوع چای به خاطر داشتن کافئین و ماده‌ای به نام تئوفیلین، موجب افزایش ضربان قلب می‌شود و فرد را هشیار می‌کند. هم‌چنین برخی از دانشمندان معتقدند که چای سیاه به خاطر داشتن بعضی از آنتی‌اکسیدان‌ها به جلوگیری از انواع سرطان کمک می‌کند. برخی از تحقیقات نشان می‌دهد، زنانی که به طور منظم چای سیاه مصرف می‌کنند، کم‌تر درخطر ابتلا به سرطان تخمدان هستند. یکی دیگر از خواص مصرف مداوم چای سیاه، جلوگیری از بروز سکته مغزی است. سکته مغزی دومین عامل مرگ در جهان است که به خاطر پارگی یا بسته شدن یکی از رگ‌های مغز به وجود می‌آید. تحقیقات نشان داده است، افرادی که بیش از سه فنجان چای سیاه در روز مصرف می‌کنند، 21% کم‌تر در خطر سکته مغزی هستند. این نوع چای حاوی کمترین مقادیر آنتی اکسیدان ها و بیشترین مقدار کافئین در مقایسه با دیگر انواع مرسوم آن است.

چای پوئر (Puerah)

چای پوئر از نوعی تخمیر خاص چای سبز حاصل می‌شود و تخمیر آن حدود 6 ماه تا یک سال طول می‌کشد. چای پوئر، مزه‌ای تند دارد و حتی می‌تواند از چای سیاه هم پررنگ‌تر باشد. این چای کاهش دهنده‌ی تری گلیسیرید و کلسترول، کمک‌کننده به تولید بزاق، کمک‌کننده به هضم غذا، از بین برنده‌ی اثرات الکل و هوشیار کننده است. به‌طور انحصاری در منطقه‌ی Puerah استان «یونان» چین رشد می‌کند.

چای یربا‌ ماته (Yerba Mahtay)

چای یربا ماته یک نوع چای و نوشیدنی باستانی و پزشکی است که جنبه‌ی فرهنگی نیز دارد. انواع مختلف این نوع چای از سوی سرخپوستان «گورانی» GUARANI آمریکای جنوبی به جهان معرفی شده است. این چای، سالم، هوشیار کننده و تقویت‌ کننده‌ی اعصاب است و خواص مفید زیادی دارد.

چای گیاهی یا دم نوش (Herbal)

گاه آنچه به‌ عنوان چای گیاهی یا دم نوش خوانده می‌شود معمولاً فاقد کافئین است و از انواع گیاهان تشکیل شده است که نوشیدنی‌های محبوب مردم در نقاط مختلف جهان را تشکیل می‌دهد و بیش تر به خاطر خواص درمانی و سلامتی نوشیده می‌شود. شکوفه‌ها، ساقه‌ها و ریشه‌های گیاهان مختلف مانند زنجبیل از این جمله هستند.

چای سرخ (Rooibos)

این چای، متعلق به آفریقای جنوبی است. چای سرخ، یک نوع چای گیاهی و فاقد کافئین است. برگ‌هایی سوزنی شکل دارد. رویبوس را با استفاده از برگ‌های یک درختچه به نام آسپالاتوس لینیرایز (Aspalathus linearis) درست می‌کنند که معمولا در سواحل غربیِ آفریقای جنوبی رشد می‌کند. برای زیاد کردن طعمش آن را اکسیده می‌کنند و این عمل، رنگ آن را از سبز به قرمز تغییر می‌دهد. رویبوس سبز هم وجود دارد که تخمیر نشده است. این نوع رویبوس گران‌تر بوده و طعم علفی بیشتری نسبت به نسخه‌ی سنتی آن دارد. نکته‌ی دیگر رویبوس سبز این است که آنتی‌اکسیدان‌های بیشتری نسبت به رویبوس قرمز سنتی دارد. این مدل چای برای سلامتی بدن مفید است.