چای سبز و تاثیر آن بر سلامتی

همان طور که در مقاله قبل ذکر شد چای سبز گونه‌ای چای است که از برگ‌ها وجوانه‌های کاملیا سیننسیس (Camellia sinsis) که فرایند پژمردگی و اوکسیدان شدن چای معمولی را نگذارنده به دست می‌آید. به عبارتی دیگر این نوع چای نسبت به چای سیاه فرایند اکسیداسیون کمتری را گذرانیده است. همچنین از برگهای چای سبز می شود عصاره ای تهیه و بعنوان دارو مصرف نمود.

قسمت های مفید چای سبز، غنچه برگ، برگ و ساقه آن می باشد. چای سبز در فرآیند تولید، تخمیر نشده و با قرارگرفتن در برابر بخار هوای داغ درست می شود. در این فرآیند، چای سبز، قادر به حفظ مولکول های مهم و اساسی به نام پلی فنول ها که مسئول بسیاری از فواید این چای هستند، می باشد. چای سبز، حاوی ۲ تا ۴ درصد کافئین بوده که برهشیاری و تفکر تاثیر می گذارد.

همان طور که ذکر شد 30 درصد از وزن خالص برگ چای سبز را پلی‌فنول تشکیل می‌دهد. زردینه‌ها در گروه پلی‌فنول‌ها قرار می‌گیرند و شامل کاتچین‌ها می‌شوند. یکی از قدرتمندترین کاتچین‌ها (از انواع آنتی‌اکسیدان‌ها)، که در چای سبز هم وجود دارد، اپی‌گالوکتشین گالات است. تحقیقات نشان داده است که اپی‌گالوکتشین گالات (EGCG) تاثیر مثبتی بر برخی از بیماری‌ها و مشکلات جسمی و روحی دارد. در میان انواع نوشیدنی‌ها، چای سبز کمتر فرآوری شده است و شاید به همین خاطر است که درصد بالایی EGCG دارد.

چای سبز، سرشار از آنتی‌اکسیدان است و شامل انواع ویتامین‌های A, B, E, C, B5, H, K، منگنز و دیگر مواد معدنی مفید مانند زینک، کروم و سلنیوم نیز می‌‌شود. سبز بودن رنگ این چای خودش نشان از کیفیت بالای آن دارد. هرچه شفافیت رنگ سبز آن کمتر باشد، نشان‌دهنده‌ی بالا بودن میزان اکسیده شدن آن است و به همان نسبت هم کیفیت پایین‌تری دارد و بالطبع بخشی از خواص خود را نیز از دست داده است.

چای سبز دارای خواص بی شماری است از سلامت جسمی گرفته تا تناسب اندام و زیبایی را در بر می گیرد. چینی‌های باستان از خواص مفید چای سبز به خوبی آگاه بوده و از آن برای موارد پزشکی مختلفی استفاده می کردند.

خواص و فواید چای سبز

• میزان آنتی اکسیدان های موجود در چای سبز بسیار تاثیرگذارتر از ویتامین C و همچنین تاثیرگذارتر از ویتامین E هستند که دو منبع مهم آنتی اکسیدان ها است پس چای سبز می تواند عاملی برای جلوگیری از ابتلا به سرطان باشد. بر اساس تحقیقات پیشین، چای سبز با اثرگذاری بر مسیر سلول‌های سرطانی و توقف خون‌رسانی به این سلول‌ها، جلوی پیشرفت این بیماری را می‌گیرد. در واقع EGCG از رشد رگ‌های تغذیه‌رسان به سلول‌های سرطانی و تومورها جلوگیری می‌کند.

• یکی دیگر از فواید مهم وجود آنتی اکسیدان های موجود در چای سبز ضد پیری بودن چای سبز و موثر بودن در حفظ شادابی و جوانی است. در واقع آنتی اکسیدان ها یکی از شاخص ترین عوامل برای حفظ سلامتی و شادابی سلول های بدن، با به تعویق انداختن شروع روند پیری سلول ها هستند. از طرفی آنتی اکسیدان های موجود در چای سبز، سلول های پوست را در مقابل آسیب ها به ویژه رادیکال های آزاد، یکی از عوامل ایجاد سرطان و افتادگی و آسیب به پوست، محافظت می کند. به این ترتیب چای سبز مانع از بروز سرطان، افتادگی و چروک خوردن پوست به ویژه پوست صورت می شود.

• چای سبز باعث کاهش میزان کلسترول بد و افزایش میزان کلسترول خوب می شود. این تاثیر نه تنها میزان کلسترول بدن را در حد متعادل نگه داشته و میزان کلسترول خوب را افزایش می دهد، بلکه مانع از بروز سکته قلبی و سایر بیماری های قلبی - عروقی می شود. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که EGCG برای جلوگیری از تصلب شراین، ترومبوز مغزی، حمله‌ قلبی و سکته بسیار مفید است. در واقع EGCG با ایجاد تعادل در شریان‌های خونی، سرعت جریان خون را بهبود می‌بخشد.

• نوشیدن چای سبز باعث از بین رفتن رادیکال های آزاد ایجاد شده توسط چربی های موجود در کبد می شود. این عملکرد مثبت، مانع از بروز بیماری های کبدی به ویژه سرطان کبد می شود.

• با اینکه چای سبز موجب کاهش وزن می شود اما این مورد به آن معنی نیست که تنها نوشیدن چای سبز باعث کاهش وزن میشود. نوشیدن چای سبز در کنار رعایت رژیم غذایی، فعالیت های بدنی و ورزش می تواند روند لاغری را سرعت ببخشد و با بهبود سوخت وساز بدن میزان کاهش وزن را در طول هفته قابل ملاحظه کند، بنابراین افرادی که تصور می کنند بدون رعایت هیچ یک از نکات ذکر شده و تنها با نوشیدن چای سبز می توانند اضافه وزن خود را آن هم به شکل کاملا محسوس درمان کنند، سخت در اشتباهند. یکی دیگر از خاصیت های چای سبز خاصیت آرامش بخشی آن است که به پیشگیری از پرخوری های عصبی که منجر به اضافه وزن و در نهایت چاقی می شود، کمک می کند. اگر برای افزایش سوخت وساز بدن قصد دارید چای سبز را به برنامه روزانه خود اضافه کنید، باید توجه داشته باشید نوشیدن ۳ تا ۴ لیوان چای سبز در طول روز می تواند به این موضوع کمک کند و فرد با نوشیدن مقدار بیشتر علاوه بر آنکه  با مشکل تحریک پذیری پایانه های عصبی روبه رو می شود، با اختلال دفع آب و الکترولیت های بدن  نیز مواجه می شود.

• براساس یک تحقیق انجام شده بر روی چند نمونه‌ی حیوانی مشخص شد که تاثیر چای سبز بر روی موش‌های مبتلا به دیابت مشابه اثر انسولین است. از این رو محققین از چای سبز به عنوان یک داروی مفید در پیشگیری و درمان دیابت نام می‌برند. همچنین پژوهش‌های انجام شده مشخص کرد، چای سبز موجب بهبود و افزایش عملکرد مغز می‌شود و از افت فعالیت‌های مغزی جلوگیری می‌کند.

• نوع خاصی از عصاره چای که بشکل پماد موجود است، از طرف سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان زگیل تناسلی تایید شده است.

• EGCG موجب کاهش تولید پروتئین بتاآمیلوئید نیز می‌شود. انباشت بیش از حد این پروتئین در مغز موجب آسیب سلول‌های عصبی و کاهش قدرت حافظه می‌گردد، شرایطی که در بلندمدت می‌تواند موجب ابتلای افراد به بیماری آلزایمر شود. یکی دیگر از نتایج تحقیقات که در سال ۲۰۰۵ منتشر شد، مشخص کرد که تزریق EGCG خالص به موش‌های آزمایشگاهی مبتلا به آلزایمر پیشرفته، موجب کاهش ۵۴ درصدی عامل ایجاد کننده آلزایمر می‌شود و سرعت رشد بیماری را کند می‌کند.

• کاتچین‌های موجود در چای سبز در ابتلا به بیماری آب سیاه و دیگر بیماری‌های چشمی نقش بازدارنده دارند. دانشمندان طی یک پژوهش، بافت چشم موش‌هایی که چای سبز خورده‌ بودند را مورد آزمایش قرار دادند و متوجه شدند که بافت چشم مانند لنز و شبکیه‌ی چشم، کاتچین موجود در چای سبز را جذب می‌کند.

نکاتی در رابطه با چای سبز

• برای تازه و معطر ماندن چای سبز، بهتر است آن را در ظرفی تیره بریزید و در محلی تاریک و به دور از نور و رطوبت نگهداری کنید. برای هر نفر ۱ قاشق مرباخوری چای سبز، را در قوری ریخته و به ازای هر یک قاشق، ۱ لیوان آب داغ با دمای ۸۰ تا ۸۵ درجه به آن اضافه کرده و درب قوری را به مدت ۷ تا ۸ دقیقه بگذارید. سپس آن را بنوشید. چای سبز، مانند چای سیاه نیازی به دم کردن روی حرارت ندارد.

• برای افزایش فواید چای سبز، توصیه می‌شود چند قطره آب لیموترش به آن اضافه کنید. تحقیقات پیشین نشان می‌دهد که ویتامین C میزان جذب کاتچین‌ها، را در بدن افزایش می‌دهد. در واقع آب مرکبات، سطح کاتچین‌های موجود را تا بیش از پنج برابر افزایش می‌دهد و عملکرد کاتچین‌های موجود در چای تا ۸۰ درصد ارتقا می‌یابد.

• بهترین زمان برای نوشیدن چای سبز به منظور کاهش وزن، ۲ ساعت پس از صرف غذا در وعده های غذایی است. به این ترتیب شما علاوه بر آنکه از خواص چای سبز برای کاهش وزن بهره می برید، خللی در میزان جذب آهن به وجود نمی آورید؛ زیرا چای سبز همانند چای سیاه موجب کاهش جذب آهن موجود در غذا می شود.

مضرات چای سبز

• مصرف این چای همچون چای سیاه به همراه غذا جذب روی، آهن و کلسیم را کاهش می دهد. زیاده روی در مصرف این چای می‌تواند باعث دفع زیاد آب از بدن و خشکی مدفوع و یبوست شود.

• مصرف چای سبز، در افراد کم خون می تواند باعث بدتر شدن کم خونی آنها شود. کافئین موجو در چای سبز، می تواند باعث بدتر شدن اضطراب شود. کافئین می تواند باعث افزایش خونریزی در افراد مبتلا به اختلالات خونریزی دهنده شود.

• خانم های باردار، شیرده و افرادی که ناراحتی اعصاب دارند و آنهایی که ضربان قلبشان نامنظم است، بهتر است در مصرف آن زیاده روی نکنند.

• مصرف بیش از حد کافئین که در چای سبز و بعضی از عصاره های آن وجود دارد در بعضی از افراد باعث علائمی مانند عصبانیت، بیخوابی و بیقراری می شود. افرادی که دارای بیماری فشار چشم هستند نباید استفاده کنند و افرادی که میگرن دارند میزان مصرف کمی باید داشته باشند.